17 kwietnia 2015 r. naukowcy pracujący na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach w ramach badań mikroklimatu przeprowadzili kolejne odczyty pomiarów wilgotności i temperatury w Jaskini Szachownica.

Różnorodność warunków mikroklimatycznych, sprawiających że obiekt stanowi siedlisko gatunków nietoperzy o różnych preferencjach siedliskowych, w dużej mierze decyduje o atrakcyjności Jaskini Szachownica jako obiektu badawczego.

Badania prowadzone są w związku z koniecznością zweryfikowania ewentualnego wpływu działań przeprowadzonych w ramach realizacji projektu LIFE Szachownica/PL  na populacje nietoperzy.

Mikroklimat schronień podziemnych nietoperzy uwarunkowany jest szeregiem czynników: średnią temperaturą roczną na danym terenie, ilością i wielkością otworów prowadzących do wnętrza podziemi, infiltracją wody z powierzchni. W każdym obiekcie podziemnym można wydzielić trzy strefy:

-        strefę statyczną – nieznaczne wahania temperatury dobowe;

-        strefę przejściową – wahania dobowe temperatury rzędu 0,5-1,0°C; oraz

-        strefę dynamiczną – wahania dobowe powyżej 1,0°C (Kwiatkowski i Piasecki, 1989).

Zasięg poszczególnych stref jest charakterystyczny dla danego obiektu i zależy od warunków zewnętrznych. Zmiany temperatur w strefie dynamicznej są ściśle skorelowane z warunkami panującymi na powierzchni, natomiast w strefie statycznej – niezależne od warunków zewnętrznych. Poszczególne strefy jaskini są preferowane w różny sposób przez różne gatunki nietoperzy (Postawa, 2000).

W Jaskini Szachownica strefa klimatu dynamicznego zasiedlana jest podczas zimowania przez mopki (B. barbastellus), gacki brunatne (P. auritus), nocki łydkowłose (M. dasycneme), strefa przejściowa – preferowana przez nocki Natterera (M. natterera) i nocki rude (M. daubentonii), natomiast strefa statyczna – przez nocki duże (M. myotis) (Hejduk i Radzicki 1995, 2003; Ignaczak i Lesiński 2012).

Zakłada się, że prace zabezpieczające strop Jaskini Szachownica przed zawałem, w ramach których konieczne będzie m.in. ograniczenie infiltracji wody z powierzchni do wnętrza podziemi, nie spowodują znacznych zmian w ich mikroklimacie. Nastąpić może jednak nieznaczne przemieszczenie stref klimatycznych w jaskini. Zmiany zasięgu stref mogą wpłynąć pośrednio na rozmieszczenie zgrupowań zimowych nietoperzy.

Planowany w ramach zadania monitoring obejmować będzie trzy etapy:

- cykl pomiarów przed pracami zabezpieczającymi – ma na celu stwierdzenie podstawowych cech mikroklimatu: temperatury i wilgotności, oraz ich zależności od warunków zewnętrznych;

- cykl pomiarów podczas prac zabezpieczających – celem będzie kontrola zmian parametrów mikroklimatu i ewentualne zapobieżenie ich negatywnym zmianom;

- cykl pomiarów po zakończeniu inwestycji – celem będzie ponowne określenie cech mikroklimatu, oraz porównanie ich ze stanem sprzed inwestycji, z poprawką na różnice parametrów w warunkach zewnętrznych (różnice między-sezonowe).